Het dossier “Biljarten” op Goudanet bevatte een serie artikelen, geschreven door Piet Huisman
Deel 1a: Van (biljart-)spel naar (biljart-)sport
Een geschiedkundige impressie
De wortels van het biljartspel gaan diep terug in de tijd. Niemand kan er zich op beroepen de oorsprong van het biljartspel met zekerheid ontdekt te hebben. Dat geldt evenmin voor de gevoerde strijd of het aanvankelijk ontworpen (biljart-) spel een Engelse of Franse uitvinding zou betreffen.
Deel 1b: De te combineren evolutie van materialen en speltechnieken
Zoals eerder gememoreerd kent het biljartspel een (eeuwen-) lange voorgeschiedenis. Af te meten naar technische maatstaven – vormgeving (o.a. maatvoering van biljarts) en bijkomende spelregels, heeft verspreid over diverse stadia het aanvankelijke biljartspel wezenlijke veranderingen ondergaan.
Lees hier verder Biljarten 1b
Deel 2a Sociëteiten
De verbreiding van de “moderne” biljartsport in Nederland krijgt meer algemene bekendheid en omvang vanaf het begin van de 20-ste eeuw. Beoefening, ook in onderling verband, is in die fase nog hoofdzakelijk voorbehouden aan leden van de dan florerende (besloten) herenclubs. Een verschijnsel dat zich eveneens openbaart binnen de gemeente Gouda.
Uit de beschikbare annalen blijkt, dat het hierbij gaat om een drietal Sociëteiten.
Deel 2b Sociëteiten vervolg
Met onverholen trots wordt dan ook vanuit dit historische belevingsaspect over de vele alsmede uitbundige feestelijkheden verhaald. Dit naar aanleiding van onder meer bewust gecreeerde actiedoelen en voorkomende jubileummomenten. Binnen dit kader kan evenwel niet verheeld worden, dat in bedrijfsmatig opzicht (commercieel/financieel) risicovolle grenzen zijn opgezocht. Een bij herhaling voorkomend verschijnsel dat zich over vrijwel de gehele bestaansperiode heeft voorgedaan.
Deel 2c Opkomst en ontwikkeling van de biljartsport in Gouda
Ondanks een aanzwellende economische crisis, inmiddels in de jaren ‘30 aanbeland, bereikt het biljartspel eveneens de meer commercieel georiënteerde uitgaansgelegenheden in Gouda. Op Kleiweg en Markt 12-tal horecabedrijven met biljarts.
Een in die fase trendmatig gegeven, dat voor betreffende café-eigenaren aanleiding gaf hierop adequaat in te spelen door plaatsing van 1 of meer biljarts in hun zaak. Een tijdsbeeld dat bevestigd zou blijven tot aan de zestiger jaren van de vorige eeuw. Alleen al op de Kleiweg en omgeving Markt gold dat wel voor een 12-tal horecabedrijven
Deel 2d De Goudse biljartsport in bedrijf
Door de ontstane combinatie lokale/regionale organisatiestructuur en overeenkomstig aangeboden wedstrijdprogramma’s in officieel competitieverband, ontstond het stimulerende effect, zelfs ten tijde van
de oorlogsjaren ’40 -’45, tot oprichting van nieuwe biljartverenigingen in
Gouda. Voorbeelden hiervan zijn de “DE SPORT“, “GOUDA“,
“KRIJT OP TIJD“ en “EXCELSIOR“.
Deel 2e Het fenomeen prestatie binnen de biljartsport.
Van SPEL naar SPORT Op beschouwende wijze zijn in de voorgaande paragrafen het ontstaan, de ontwikkeling in algemene zin en daarmee samenhangende tijdvakken belicht. Als niet onbelangrijk onderdeel binnen dit geheel werden bovendien kwesties van organisatorische aard beschreven, voornamelijk gestoeld op wedstrijd-technische aspecten in competitieverband.
Binnen dat kader heeft zich vervolgens ook het evaluatieproces
“van spel naar sport” voltrokken.
Deel 2f Opkomst en verval: “oorzaak en gevolg“
De realiteit gebiedt om deze kroniek in openheid van zaken af te ronden. Aanwijsbare ontwikkelingen en concrete gebeurtenissen in de voorbije decennia geven daar aanleiding toe. Naar inhoudelijke maatstaven wordt derhalve verwezen naar de bovenstaande aanvangstekst. Als niet onbelangrijk element in dit tweede deel, wordt in positieve zin gewag gemaakt van de bloeiperiode 1965 – 1990.