Door Ton van Wieringen
“Vele malen hebben we H.D. Tamse als een hinde aan het hoofd der concurrenten zien snellen”. Een bloemrijk citaat uit een krantenartikel anno 1910 over de wielrennende huisschilder H.D. Tamse, woonachtig aan de Goudse Naaierstraat. Deze coureur, die een hekel had aan slecht weer en debuteerde op de Scheveningse baan, slaagde er als amateur en onafhankelijke( een categorie tussen amateurs en profs) in een goede erelijst op te bouwen met als hoogtepunt het Kampioenschap van Nederland 1910. Hij behaalde de titel met een fietslengte voorsprong na een wedstrijd over vijftig kilometer tussen Amersfoort en Ede. In hetzelfde jaar werd Tamse tevens kampioen van Zuidholland, 2e in de Tour door Brabant en 3e in de Tour door Nederland.
Biesheuvel en Cathel
De vooroorlogse crisis was er de oorzaak van dat het bestaan van de 169 meterlange vurenhouten wielerbaan aan de Bodegraafse Straatweg slechts vijf jaar duurde: 1933-1938. Het Goudse wielrennen kreeg er echter een belangrijke impuls door. Spurter Piet Biesheuvel, de latere voorzitter van wielerclub Excelsior, en achtervolger Arie Cathel slaagden er zelfs in om het erkende profs als Kees Pellenaars, Piet van Kempen, Frans Slaats, Cor Wals, Jan Pijnenburg, Osmella, Schön, Kilian, Vopel moeilijk te maken. Sprinttoernooien en koppelwedstrijden van tachtig of honderd kilometer trokken meerdere malen het maximum aantal van vierduizend toeschouwers. Cathel deed het zo goed in de achtervolgingen dat hij serieus overwoog het werelduurrecord aan te vallen. Of dat ook daadwerkelijk gebeurd is, vermeldt de historie niet. Wel ging Arie in op een uitnodiging van de Rotterdamse Zesdaagse, waar hij, murw gereden, vroegtijdig de baan moest verlaten. Toen zaten de renners nog echt zes keer vierentwintig uur op hun rijwiel! Nederland beschikte toen over meer dan zestig wielerbanen; nu zijn er slechts twee in gebruik!
Viervoudig wereldkampioen sprint Arie van Vliet uit Woerden maakte zijn debuut op het Goudse ovaal. Als professional vocht de gebrilde snelheidsduivel er legendarische duels uit met de Fransen Rousseau en Gerardin.
Chiel Bunnik, zoon van een van de baaneigenaren, bewaart fraaie en minder fraaie herinneringen aan de houten piste: “Ik zie nog dokter Van Elk langdurig bezig met het ontsplinteren van gevallen renners. En die Hagenaar die beslist niet blij was met de door hem gewonnen premie, een leverworst. Zijn commentaar: De maaien kruipen er sneller uit dan ik gefietst heb. Gelukkig bestaan er nu koelkasten”.
Hofstede
Gouwenaar Jan Hofstede, meer weg- dan baanfietser, verdiende de kost als wielrenner. Soms reed hij twee “koersen” per dag in België. Zijn beste jaren werden verpest door de 2e Wereldoorlog. Op 21 juni 1938 veroverde de toen 19-jarige Hofstede in Valkenburg het Nederlands Kampioenschap voor amateurs na vijftien beklimmingen van de Cauberg. Hij moest vijf profs en onafhankelijken, onder wie de onlangs (1999) overleden Bleiswijkse Tour de France-renner Janus Hellemons, voor laten gaan. Het wereldkampioenschap 1938 – eveneens op de Cauberg – verliep voor Jan minder voorspoedig. Drie lekke banden kwam hij nog te boven, maar een valpartij in de eindfase niet.
Een jaar later moest de Vierde Kadebewoner de uitnodiging voor het WK in Milaan afzeggen wegens een blessure. In 1939 won de Gouwenaar met drie oranjeteamgenoten wel de landenwedstrijd in het Zweedse Djursholm.
Winst in de Ronde van Gouda in 1938, met 45 beklimmingen van de IJsseldijk, leverde hem een racefiets op. Voor 5500 toeschouwers sprak wethouder Sanders de kersverse, in rood-wit-blauw gestoken nationale kampioen toe.
In 1953 kwam Jan Hofstede, op 34-jarige leeftijd, bij een verkeersongeval om het leven. Het Goudse wielervolk bracht later geen amateurtitelhouders meer voort. Wèl winnaars, zoals Piet Verwey (werd eerste in een etappe van Olympia’s Ronde door Nederland), Aad Kraan en Jan van der Haar.