De beginjaren
Aad werd geboren op 11 juni 1939 in een tuindersgezin met acht kinderen. Het was de bedoeling dat die kinderen na schooltijd meewerkten in het bedrijf en dus niet hun tijd verdeden met sport. Dat meewerken gebeurde, maar vooral de jongens gingen toch sporten. Voetballen bij GSV met broers Gerard en Siem die in tegenstelling tot Aad wel vaste eerste elftal spelers werden. Aad speelde vooral in het tweede, totdat een enkelblessure hem deed besluiten daarmee te stoppen. Aad deed ook aan ju jitsu, kon heel aardig schaatsen en pikte het wielrennen op door vrienden van een neef. Ze gingen kijken naar renners als Cor van Leeuwen en de familie Schwiebe. Als die bijvoorbeeld in Brabant moesten koersen fietsten ze de dag tevoren als groepje daarheen of ze gingen met een busje van groenteboer Rietveld of met een taxi van Michaelis uit de Zeugstraat. Tijdens zijn diensttijd sloot hij zich een jaar aan bij de club van wielerlegende Gerrit Schulte (“le fou pédalant”), waar hij heeft geleerd hoe je moet trainen en hoe je een training door een seizoen heen opbouwt. Aad heeft daar het “lichte” rijden ontdekt, iets wat Lance Armstrong ook altijd deed. Na zijn diensttijd (lichting 58/3) werd hij in 1960 nieuweling. Je was namelijk verplicht minimaal één jaar nieuweling te zijn, alvorens amateur te kunnen worden. Aad was toen al timmerman en trainde onder andere door bij goed weer zo veel mogelijk van en naar het werk te fietsen.
De eerste wedstrijden
Aad, die lid werd van de GRT Excelsior, kon vanaf het begin goed aanhaken bij de amateurs. In de tweede wedstrijd werd hij al tweede, alleen de jury had hem over het hoofd gezien. Toen waren er nog geen elektronische tijdwaarnemingen, alles werd met het blote oog gedaan en Aad was natuurlijk nog niet zo bekend. Iemand had echter een foto van de finish genomen en die naar Aad opgestuurd. Daaruit bleek overduidelijk dat hij tweede geworden was en zo kon de organisatie er achteraf niet meer omheen. Zo had hij al snel een groot resultaat binnen. Tevens tekende dit incident zijn latere carrière, hij had nogal eens last van pech of tegenwerking. Overigens won de latere topper Johan van der Velde die wedstrijd.
Aad ontwikkelde zich tot een wielrenner die bijna altijd prijs reed. Voor de kleinere wedstrijden moest je dan bij de eerste twintig eindigen en in de grote bij de eerste dertig. Aan heeft uiteindelijk in zijn lange carrière ruim 1500 keer in de hoogste amateurcategorie prijs gereden. Het aantal overwinningen was niet zo groot. Wel zat Aad vaak in de kopgroep en hij was zelfs redelijk snel, maar meestal zat hij daar als de eenling die tegen een overmacht van andere ploegen moest opboksen, soms zelfs letterlijk. Ook werd Aad door zijn collega rijders gezien als een sprinter, iemand dus om in de gaten te houden en in de finale geen kans te geven. Hij was naar eigen mening inderdaad geen man van de lange solo die alleen aankwam. Aad vond zijn “motor” niet groot genoeg om na een lange koers nog mee te kunnen sprinten om de eerste plaatsen. Ook voor de wedstrijden dik boven de 200 km had hij te weinig vermogen om met de besten mee te kunnen. Daarom haalde Aad de absolute top niet, maar boekte daaronder heel veel goede resultaten. Aad vindt zichzelf een sportman, niet per se een wielrenner. Hij was altijd blij aan de start te kunnen staan, reed vaak aanvallend in de kopgroep. Het ging in de eerste plaats om het plezier in het sporten. In zo’n kopgroep zaten dan wel vaak mensen die elkaar hielpen. Maar gelukkig kon Aad wel premies rijden, want de benzine terug moest ook betaald worden.” En als je dan toch eens een keer wint, vaak van een hele goede, dan heb je écht gewonnen!”
Wat van de resultaten en feiten tot 1976 op een rijtje
Omdat Aad veel in Brabant en verder en in België reed, is het aantal bekend gebleven uitslagen beperkt. Aan een krant uit de buurt was nog wel te komen, maar aan verslagen en uitslagen
in Belgische en Brabantse kranten waren in het internetloze tijdperk maar mondjesmaat te komen. Iemand moest dan speciaal een knipseltje opsturen, wat een enkele keer gebeurde.
– In mei 1960 won hij de ronde van Vleuten in 2 uur en 28 minuten. Het was een koers van 100 km met 70 deelnemers en hij won voor A. Veenendaal uit Zeist.
– 1962: eerste deelname Ronde van Gouda. Wordt uiteindelijk recorddeelnemer.
– Vrijdag 18 januari 1963. Aad neemt deel aan d Elfstedentocht.
Deze legendarische Friese Elfstedentocht wordt onder barre omstandigheden gewonnen door Reinier Paping, 22 minuten voor Jan Uitham.
Er starten 9862 deelnemers en er finishen er maar 127. Voor de meeste tourrijders wordt de tocht uiteindelijk afgeblazen, omdat het donker wordt en er door de grote sneeuwval niet meer te zien is waar de wallekant begint. Ook zullen rijders niet meer te vinden zijn als ze een ongeluk krijgen. Eén van die onfortuinlijke tourrijders is Aad Kraan die Franeker al gepasseerd is en die op weg was naar Dokkum. Daarna resteert alleen nog finishplaats Leeuwarden. Aad moet in gezelschap van wat andere tourrijders stoppen vanwege vermelde omstandigheden.
Het was toen pas 17.30 uur, dus hij zou royaal op tijd binnen gekomen zijn. Toch bewaart hij met trots zijn deelnamekaart No. 6765, waarop alle gepasseerde controleposten afgestempeld zijn.
– In 1963 werd hij tiende bij de kampioenschappen van Zuid Holland. Er waren 130 deelnemers die 153 kilometer moesten afleggen. Daarna vertrok hij naar Zweden om aan een viertal wedstrijden deel te nemen.
– Aad had een goede verstandhouding met bondscoach Bunstraten uit Amsterdam die het fietsmerk Rih verkocht, het merk waarop Aad reed. Wellicht mocht hij mede daarom als subtopper buitenlandse koersen rijden, zoals in Luxemburg, Oostenrijk, Engeland en Zweden. De absolute amateurtop deed mee aan de bekende Olympia’s ronde; dat heeft Aad niet gehaald.
– Op 14 oktober 1968 won hij de 200 km tijdrit over het Excelsiorparkoers in Nieuwerkerk aan den IJssel. Ondanks de harde wind finishte hij in een recordtijd van 5 uur, 57 minuten en 57 seconden, ver voor zijn mededingers.
– In oktober 1974 heeft hij een interview met Bert Hertog (“een fijne man”) van de Goudsche Courant. Hij is die zomer voor de negende keer clubkampioen van Excelsior geworden. Aad, op dat moment 35 jaar, vertelt: “Ik koers al zo’n 13 jaar met 1961 – 1962 als beste seizoen, want toen werd ik uitgezonden naar het buitenland”. De kop van het artikel was: “ Aad Kraan: eenzame prijsrijder”.
– In 1975 werd Aad Kraan sportman van het jaar in Gouda. Ook nu nog een hoogtepunt voor hem. Ook de mededingers waren niet mis; echte toppers. Hij behaalde 707 stemmen, genoeg om jeugdtafeltennisinternational Wim IJsselstein voor te blijven (693 punten). Derde werd volleybal international Bert Reparon (593), vierde karate crack Walter de Mooij (568), vijfde judoka Frank den Edel (563), zesde internationaal zeiler Emile Pels (468), zevende Tjep ter Veer (417), achtste Nanne Prevo (handbal international; 335), negende zaterdagamateurvoetbal international Bert Graafland (Jodan Boys; 308) en tiende stoere verdediger Puck Pols van de sv Gouda (306). Bij de dames won volleybalster Lenie de Mol van Radius ruim met 998 stemmen.
– Goudsche Courant 17 april 1975. Bert Hertog schrijft dat Kees Moes Wasautomaten Aad Kraan gaat sponsoren. Aad vertelt als jeugdtrainer ook sponsoren voor de jeugd van Excelsior te zoeken. De joviale Kees Moes leefde, ook door het sponsoren van veel sportverenigingen en sporters, op veel te grote voet en ging al snel failliet.
– In juni 1975 staat er in de Goudsche Courant een voorbeschouwing van de Ronde van Gouda. Aad had hier tot dan geen glorieuze herinneringen aan overgehouden. “Vorig jaar zat ik in een kopgroep van 14 man. Toen kreeg ik ruzie met Jantje Klomp vanwege de ploegtactiek. Ik zat er natuurlijk weer als eenling tussen”. Kraan is er zo langzamerhand aan gewend. “Dat opereren als eenling heeft z’n tegen, maar ook z’n voor. Er wordt veel bekonkeld in een koers. Door mijn routine weet ik daar wel eens van te profiteren. De knechten proberen je af te matten en als je dan qua karakter weinig geduld hebt, vlieg je erin. Maar dan kom je toch de man met de hamer tegen.”
– In 1976 zal Aad Kraan een contract tekenen als neo prof bij de nieuwe Goudse profwielerploeg “ De Onderneming”. Dit luidt een nieuw fase van zijn wielercarrière in, waar hij ook na die korte proftijd veel profijt van zal hebben. Vanaf 1977 start zijn tweede wielerjeugd met hele goede resultaten. Daarover later meer. Hij tekende zijn profcontact op 26 februari 1976, maar omdat De Onderneming nog niet mocht starten in de voorjaarswedstrijden reed hij tot 1 mei 1976 als amateur.
– Van die periode is nog een uitslag te vinden van de ronde van Heerjansdam, verreden op 24 april 1976. De top Tien van die wedstrijd was: 1) D. Groen; 2) Wim Liebrechts (de schaatser); 3) Gerrit de Wit (de wedstrijdregelaar); 4) W. van Steening; 5) J. Kieftenburg; 6) Gerrie Sint Nicolaas; 7) Ger Mak; 8) G. Looyenstein; 9) Aad Kraan en 10) G den Hartog. In die tijd reden in het amateurpeleton renners rond als Leo van Vliet, Gerrie van Gerwen, Martin Havik, Hans Langerijs, Arie Hassink, Frits Pirard, Mathieu Dohmen, Henk Snoeyink, Piet van der Kruys, Frits Schur, Piet Kuys, Dries van Wijhe, Henk Lubberding, Ton Griep, Jos Jonkers, Jan Hordijk, Wim Jeremiasse en Kees van der Wereld.
Bijlage: Wie reden er in de jaren zestig zoal rond in het amateurpeloton? Hier de uitslag van:
sportman van gouda 1975 was wielrenner arie de groot niet aad kraan